Сайрамдық тұрғындарымыздың назарына Қазақстандағы жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі жөнінде мәліметтерді ұсынамыз.
Қазақстан халқы Ассамблеясы қыз¬метінің мәні мен мағы¬насына толық сәйкес келе¬ді, бұл – жалпыұлттық бір¬¬лікті нығайту, этнос¬ара¬лық қаты¬настар¬дың тұрақ¬тылығы мен үйлесімі, Қазақстан халқының мәде¬ниет¬аралық үнқатысу мен қоғам¬дық келісім негізінде бірігуі. Бүгінде Қазақстан халқы Ассамблеясы ұлт¬аралық келісімге қол жеткізудің жал¬пыға танылған бірегей институты, қоғам¬дық келі¬сім мен жалпыұлттық бірлік¬тің қазақстандық үлгісінің өзегіне ай¬нал¬ды. Өткен жылдар ішінде ол өзі¬не жүк¬тел¬ген миссияны лайықты орын¬¬дап, өзі¬нің қоғамдағы саяси және этностық тұрақ¬тылықтың не¬гіз қалаушы фактор-лары¬ның бірі ретін¬дегі маңызды рөлін танытуы елі¬мізге әлеуметтік-экономикалық және саяси қайта құрулардың ора¬сан зор бағдарламасын – тәуел¬сіз Қа¬зақ¬станды байыппен, дәйек¬тілік¬пен және ең бастысы, табыспен құру¬ды жүзеге асыруға мүмкіндік берді. «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақ¬станның тұрақтылығы мен өркен¬деуінің негізі» атты Қазақстан халқына Жол¬дауында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев атап өткен¬дей, «Біз берік бірліктің ар¬қа¬сында өз тәуелсіздігімізді нығай¬тып, халықтың әл-ауқатын жақ¬сарту үшін жағдай жасадық. Бұл уақыт жасампаздық пен прогресс, бейбітшілік пен келісім кезеңі болды. Біздің даму жолымыз бүкіл әлемде қазақстандық модель немесе Назарбаев моделі ретінде мойындалды». Әрине мемлекет пен қоғамды дамыту¬дың бірде-бір стратегиялық мәселесі сессияда талқыланбай өт¬кен емес. «Қазақстан – 2030» Даму стратегиясы, «Қазақстан – 2050» Стратегиясы, Ұлттық бірлік доктринасы, «Мәңгілік ел» жалпыұлттық патриоттық идеясы, «100 нақты қадам» Ұлт жоспары, «Рухани жаңғыру» бағдар¬ла¬масы – бұл Ассамблея сессиялары алаңын¬да бүкіл¬халықтық талқылаудан өткен мә¬се¬лелердің қысқаша және толық емес тізімі.
Ассамблеяны құру идеясын Қазақ¬¬станның Тұңғыш Президенті – Ел¬басы Н.Ә.Назарбаев 1992 жы묬¬¬ғы 14 желтоқсанда Қазақстан хବлық¬¬¬тарының форумында айт¬қан бла¬тын. ХХІ ғасырдың тәжі¬ри¬бесі биі¬гі¬нен этносаралық қаты¬нас¬¬тарды рет¬¬теу¬дің басты теті¬гін құру идея¬сын Нұр¬сұлтан Назар¬¬баевтың қан¬ша¬лықты көре¬ген¬дікпен ұсынғанын сенімді түр¬де ай¬туға болады – «біз жаңа қо¬ға쬬дық инс¬ти¬тут – Қазақ¬стан халық¬¬тарының келі¬¬сі¬мі мен бірлігі Ас¬самᬬлеясын құра алар едік. Бұл Қазақ¬стандағы ұлтара¬лық келі¬¬сім¬ді бүкілхалықтық ны¬ғай¬ту мін¬¬детін шеше¬тін саяси емес, үк¬і¬м¬ет¬тік емес ұйым болар еді… Және мұн¬дай Ас¬самб¬лея Қазақ¬¬стан ха¬лық¬¬тары¬ның барлық арман, мұрат¬¬¬т¬ары мен мүд-делерінің бар¬лық спектрін көр¬се¬тетін саяси емес орган болар еді».
1995 жылдың 1 наурызында ол өзінің Жарлығымен кон¬суль¬та¬тив¬тік-кеңесші орган ретін-де Қазақ¬стан халықтары Ассамб¬лея¬сын (сол кезде ол осылай аталатын) құрды. Ал 1995 жылдың 24 нау¬¬ры¬зында өткен Ассамблеяның І сес¬¬сия¬сында оның миссиясы а鬬қын¬далып, этносаралық қаты¬¬нас¬тар саласындағы мемлекеттік сая¬сат¬¬¬¬тың алдында тұрған мақсаттар мен ауқымды міндеттері жария етілді.
Сонда, I сессияда сөйлеген сөзін¬¬де Н.Ә.Назарбаев: «Уақыт сы¬ны¬¬нан өте біл¬ген қазақ халқының бай да күрделі тарихы бар. Қазір ол Қазақ¬станда тұратын барлық ха¬лық¬¬тарға біздің бірлігіміздің түп-тамы¬рын жақсырақ түсінуіне кө¬меꬬтесіп, кез келген тарихи кінә арту¬ларға жол бермеу¬ге тиіс. Өйт¬кені өткенге көз сала отырып бо¬лବ¬шақт¬ы көре білген жөн» деген болатын.Сол тарихи сессияға қатысушы¬лар Пре¬з謬дент¬тің жиналғандарға, ал олар арқылы хବлық¬қа, әрқайсының және барлығының е묬дің болашағы үшін жауапкершілігін ұғы¬¬ну¬ға шақырған үндеуін еске алады: «жауаשּׁ¬¬кер¬шілік деген өткенді есте сақтай оты¬¬рып, болашаққа көз жүгіртуді, басқа ха¬лық¬¬¬тармен тату және жарасты өмір сүр󬬬ді, олардың мәдениетін, дәстүрлерін, салт¬¬¬тарын кұрметтеуді білдіреді. Қазақтар «Бе-реке басы – бірлікте» деп тегін айтпаса керек.Және бүгінде біз Қазақстанның Тұңғыш Пре¬зи¬дентіне ел басшылы¬ғында болған 30 жыл ішінде кез кел¬ген өзгерістерге, гео¬саяси жағ¬дайларға және этносаралық мә¬с嬬лені саяси карта ретінде пайдалану мүм¬кіндігіне қарамастан, бұл мәселеде өзінің қағидаттарынан айнымаған саяси ерік-жігері үшін зор құрмет көрсетуге тиіспіз.
25 жылдық сияқты атаулы күндерде әдетте қорытынды шыға¬ры¬лып, қазіргі жағ¬дайға талдау жа¬салады және болашаққа жос¬пар құры¬лады. Өткен 25 жыл бойы қо¬ға쬬дық келісім мен жалпыұлттық бір¬лік¬ті нығайту жөніндегі саясат инкл¬юзивті си¬па¬тқа ие болғанын және қоғам өмірінің бар¬лық саласын қамтығанын түсінуіміз қажет. Сондықтан да қазақстандық шы¬найы өмірдің әрбір әлеумет¬тік бөлінісінен біз ауыл шаруа¬шы-лығынан, қызметтер көр¬сету мен медицина саласынан бастап халық¬¬аралық қатынастар мен жаһандық саясатқа дейінгі бейбіт¬шілік пен келісім саясатының нәтижелерін табамыз.
Біздің этностарымыздың Қазақ¬стан¬ның біртұтас халқы болып табысты бірігуі бірінші және даусыз нәтиже болып табылады. Этносаралық интеграцияның қазақ¬¬стан¬¬дық моделі әуел бас¬тан азамат¬тық қағи¬даттарда құры묬ды. 1996 жылы «Қо¬ға쬬дық келі¬сім – Қазақстанның демкра¬тия¬лық дамуының негізі» деген тақы¬рыппен өткен Ассамб¬лея¬ның III сессия¬сында Н.Ә.На¬зар¬баев осы қағидаттар туралы: «Біздің жағдайда этнос¬ара¬лық ықпалдасудың базасы жалпы¬азаматтық тиістілік, қазақ¬стан¬дық мемлекеттілік тағдыры бар адам¬дардың өзін өзі саяси тұрғыдан айқындауы болуы тиіс» деді.Қазақстан этностық шығу тегі әртүрлі және түрлі діни наным¬дағы адамдардың азаматтық ық¬пал¬дасуы жолымен сенімді түрде жүріп келеді. Мұның бір дәле¬лі – біздің еліміздің бір де бір этно-сы оқшау¬лану стратегиясын таң¬дବма¬ғаны, өзінің ерек¬ше этностық мәр¬тебесі туралы мәсе-ле қоймағаны.Керісінше, этностық шығу тегі әртүрлі адамдар Қазақстан азаматтарына тиесілілігін мақтан тұтады, оның дамуына өздерінің елеулі үлестерін қосып келеді.
Leave a reply
