ТҮРКІСТАН: МӘДЕНИ МҰРА ЕСКЕРТКІШТЕРІН ҚОРҒАУ БАҒЫТЫНДА ЖҮЙЕЛІ ЖҰМЫСТАР ЖҮРГІЗІЛУДЕ

Түркістан, 2025 жыл — Түркістан облысы Қазақстанның ең бай тарихи-мәдени мұрасына ие өңірлерінің бірі. Облыс аумағында 1780 тарихи-мәдени мұра нысаны орналасқан, олардың ішінде 167 нысан республикалық маңызға ие. Бұл ескерткіштер қазақ халқының терең тамырлы тарихы мен рухани өмірінің куәсі ретінде ұлт жадында сақталып келеді. Қожа Ахмет Ясауи кесенесі – облыстың басты рухани символы. XIV ғасырда Әмір Темірдің бұйрығымен салынған бұл нысан ЮНЕСКО-ның Әлемдік мәдени мұралар тізіміне енген. Жыл сайын Түркістанға мыңдаған турист пен зияратшы ат басын бұрады.

Күлтөбе қалашығы – Түркістан қаласы маңындағы көне археологиялық нысан. Бұл жерде І–V ғасырларға тән құрылыс қалдықтары табылған, бүгінде ашық аспан астындағы тарихи-археологиялық паркке айналуда. Қылует жерасты мешіті, Рабия Сұлтан Бегім кесенесі, Есім хан кесенесі, Домалақ Ана, Исмаил Ата, Узын Ата сияқты қасиетті орындар тарихи құндылығы мен рухани мәнімен ерекшеленеді. Бұл нысандар ұлт тарихының айнасы ретінде ұрпаққа мұра болып қалуда. Облыста тарихи нысандарды қалпына келтіру және абаттандыру жұмыстары жүйелі түрде жүргізілуде. «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-мұражайының аумағында археологиялық зерттеу мен реставрация жұмыстары жалғасуда. Бұл жұмыстар тарихи мұраларды сақтау мен туризмді дамытуға зор серпін беруде.

Түркістан облысы тарихи-мәдени мұра нысандары арқылы рухани туризмнің орталығына айналуда. Кесенелер мен көне қалашықтар туристік бағыттарға енгізіліп, туристерге арнайы гид қызметі, көрнекі ақпарат, экскурсиялар ұсынылуда. Сонымен қатар, «Бабалар рухына тағзым» кешені арқылы тарихи тұлғаларға тағзым етіп, ұрпаққа тәрбие берілуде. Түркістан, 2025 жыл – Түркістан облысы Қазақстанның тарихи және мәдени мұрасына бай өңірлерінің бірі болып табылады. Өңірде тарихи ескерткіштерді сақтау, қалпына келтіру және насихаттау бағытында бірқатар маңызды шаралар жүзеге асырылуда.

Түркістан облысында жалпы саны 2566 тарихи-мәдени мұра нысаны тіркелген, оның ішінде 31 республикалық маңызы бар, 423 жергілікті маңызы бар, 1 халықаралық маңызы бар (ЮНЕСКО тізімінде) және 1311 алдын ала есепке алынған ескерткіштер бар. Бұл көрсеткіштер өңірдің бай тарихи мұрасын айғақтайды . Өткен жылдың сәуір айынан бастап «Таза Қазақстан» бағдарламасы аясында облыс бойынша тарихи-мәдени мұра нысандарында тазалық жұмыстары жүргізілуде. 23 мәдениет және өнер мекемесі мен аудан, қалалардағы 264 мәдениет ошағында 60 мыңға жуық қызметкер сенбілік жұмыстарына тартылды. Сонымен қатар, 12 мобильді жұмыс тобы құрылып, тарихи нысандардың аумақтарын тазалау, әктеу және сырлау жұмыстары тұрақты түрде жүргізілуде .

Облыста тарихи-мәдени мұраны насихаттау мақсатында бірқатар жобалар жүзеге асырылуда. Мысалы, «Көне жетігеннің сыры» атты 10 сериялы телехикая, «Киелі Қазығұрт», «Отырарды қорғау», «Күш атасы – Қажымұқан», «Бәйдібек би» атты тарихи-анимациялық фильмдер әзірленіп, республикалық телеарналардан көрсетілді. Сонымен қатар, «Түркістан», «Оқсыз», «Ордабасы-бірлік туы» анимациялық фильмдері мен «Төле би» телесериалының түсірілімі аяқталды . 2025 жылдың маусым айында «Ұлттық мұра» партиялық жобасы аясында «Түркістан ғажайыптары» өлкетану экспедициясы басталды. Экспедицияның мақсаты – Түркістан облысындағы тарихи және киелі орындардың, көне ескерткіштердің бүгінгі жай-күйін зерделеу және оны жұртшылыққа насихаттау. Экспедиция 13 аудан мен 3 қаланы аралап, деректер жинайды. Топ құрамына өлкетанушылар мен партия белсенділері қатысуда .

«Birgemiz: Asyl mura» жобасы аясында Түркістан облысында 1000-нан астам волонтер тарихи-мәдени мұра объектілерінде жұмыс істеу үшін арнайы дағдыларға ие болды. Олар Отырар қалашығында қалпына келтіру жұмыстарына, Түркістан қаласында Дарбаза қақпасының қабырғаларын төсеуге қатысты. Бұл жоба тарихи мұраны сақтау мен жастарды патриоттық тәрбиеге баулуда маңызды рөл атқаруда .

Түркістан облысы руханиятты жаңғырту және ұлттық құндылықтарды сақтау бағытында кешенді шараларды жүзеге асыруда. Бұл жұмыстар өңірдің мәдениетінің дамуына, жастардың рухани тәрбиесіне және халықаралық аренада облыстың имиджінің нығаюына ықпал етуде. «Өнерлі өлке» облыстық өнер фестивалі аясында түрлі аудан-қалаларда мәдениет күндері өткізілді. Мысалы, Келес ауданының мәдениет күндері аясында эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерттік бағдарлама ұйымдастырылды. Республикалық ақпараттық түсіндіру тобының мүшелері Түркістан облысының Арыс, Сайрам, Қазығұрт, Ордабасы және Сауран аудандарында халықпен кездесулер өткізді. Кездесулер барысында жастар арасында рухани құндылықтарды түсіндіру, діни сауаттылықты арттыру, діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл, зайырлы қоғам принциптері және ұлттық дәстүрлерді насихаттау тақырыптарында ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Бұл шараларға түзету мекемелерінде жазасын өтеушілер, жаттықтырушылар мен спортшылар, қандастар мен өзге этнос өкілдері, өзін-өзі жұмыспен қамтығандар, жұмыссыз жастар және ауыл тұрғындары қатысты.

Түркістан облысының делегациясы жоғары деңгейде ұйымдастырылған іс-шараларға қатысып, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің макеті, «Жер ана» инсталляциясы, қазақтың батырларының бейнелері және ұлттық қолөнер бұйымдарын таныстырды. Сонымен қатар, облыстың туризм бағытын қамтитын ақпараттық материалдар мен брендтік өнімдер ұсынылды. Бұл іс-шаралар Қазақстанның әр аймағының туризмін таныту, туристер алмасу және тәжірибе бөлісу тұрғысынан маңызды болды.