Қазақстандықтар тамыз айында бірден екі айдың толуын тамашалай алады

Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің профессоры Андрей Солодовник тамыз айында қазақстандықтар айдың екі рет бірінен соң бірі толатынын тамашалай алатынын мәлімдеді. Бұл туралы Infonews.kz сайты Sputnik Қазақстанға сілтеме жасап хабарлайды. 

Ғалым бұл құбылысты ай мен жердің ең жақындауы сәтімен сәйкес келетінін түсіндірді.

“Ай орбитасының эллипстігін ескерсек бұған таңғалатындай ештеңе жоқ. Бірақ Жерден ай дискісінің әдеттегі көрінісімен салыстырғанда үлкенірек өлшемін көруге болады. Бұл құбылысты ай көкжиектен үлкен болып көрінетін “ай иллюзиясымен” шатастырмау керек”, – деп түсіндірді Андрей Солодовник.

Толған ай термині астрологиядан шыққан және ғылыми тамыры жоқ. Ол алғаш рет 1979 жылы тұрақты жұлдыз журналында қолданылған.

“Толған ай астрономдардың назарын мүлдем аудармайды. Себебі бұл құбылыс жылына бірнеше рет болады және қолында қуатты аппаратурасы бар ғалымдарға жаңа еш мәлімет бермейді. Сонымен қатар, қарапайым бақылаушы үшін Айдың өлшемдеріндегі айырмашылықты көру оңай емес. Дегенмен, ғарыштық құбылыстарды тамашалау өте керемет!” – деп атап өтті астроном.

Солодовник толған ай кезінде Жердің спутнигі орбитаның ең алыс нүктесі – апогейден өткенге қарағанда диаметрі 14%-ға үлкен және 30%-ға жарқыраған көрінеді деп қосты.

Толған айды тамыздың мына күндерінде тамашалауға болады:

“Толған айдың алғашқы эпизоды 1 тамыздан 2 тамызға қараған түні болады. Толық ай 2 тамызда сағат 00:31-де аспанда оңтүстік бағытта айтарлықтай жоғары перигей нүктесіне келеді”, – деді ғалым.

Оның айтуынша, айырмашылық үлкен емес.

Екінші эпизод Ай перигейге 30 тамызда сағат 21:54-те келеді.

“Бірақ әзірге толық ай болмайтынын ескеріңіз. Ол тек 31 тамызда сағат 07:37-де болады. Сол кезде ол көкжиектің астында болады. Сондықтан сіз 30 тамыз күні сағат 22:00-ден кейін құбылысқа қатты таңдануыңыз мүмкін”, – деп атап өтті Андрей Солодовник.

Бір қызығы, толған айлардың өз атаулары бар. Біріншісі – Бекіре, екіншісі – Көк Ай.

“Шын мәнінде, бұл әртүрлі халықтардың, негізінен Солтүстік Американың үндістерінің фольклорындағы толық айдың атауы. Тамыз айында Ұлы көлдердің айналасындағы тайпалар бекіре балықтарын аулаған. Сондықтан тамыздағы толық айдың аты осылай. Әдетте бір жылда 12 толық ай болад. Бірақ 13-і болуы да сирек емес”, – деді астроном.

Бір қызығы, Айдың тұтылуымен сәйкес келмесе, Айдың түсі толуы кезінде еш өзгермейді.

“Толған ай фонында тамыз айындағы метеорлық жауын болады. Бұл алып метеорлық жауын 27 шілдеден 17 тамызға дейін көрінеді. Мұндай ғажап көріністі жіберіп алмаңыз!” – деп кеңес береді Андрей Солодовник.