ТҮРКІСТАН: ӨҢІРДІҢ ЭКСПОРТ КӨЛЕМІН ҰЛҒАЙТУ ЖҰМЫСТАРЫ ЖАЛҒАСАДЫ

Облыс әкімі ет комбинатының ішкі құрылымымен танысып, цехтарда жүргізілетін процестерді бақылап көрді. Мамандар дайын өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін арнайы зертханалық тексерістер мен санитарлық талаптар қатаң сақталатынын жеткізді. Комбинатта арнайы тоңазытқыш камералар, вакуумдаушы құрылғылар және өнімді ұзақ уақыт сақтауға мүмкіндік беретін арнайы қаптамалау технологиялары қолданылуда. Бұл сапалы етті ішкі нарықпен қатар сыртқы нарыққа да сенімді ұсынуға жағдай жасайды. Әкім өндіріс өкілдеріне экспорт көлемін арттыру, халал стандарттарына бейімдеу және бәсекеге қабілеттілікті жоғарылату бағытында нақты тапсырмалар берді. Кәсіпорынның экспорттық әлеуеті Түркістан облысының макроэкономикалық көрсеткіштеріне де оң әсерін тигізетіні сөзсіз.

«KAZ ECO MEAT» ЖШС-нің өндірістік кешені 13 гектар аумақты алып жатыр. Қазіргі таңда онда 100 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Өндіріске қажетті технологиялық құрал-жабдықтар Беларусь, Қытай және Түркиядан жеткізілген. Мұндағы ерекшелік — өндірістің толық автоматтандырылғаны. Атап айтқанда, бордақылау алаңында сиырларға жем беру жүйесі толық цифрландырылған, бұл адам факторын азайтып, өнімділік пен тиімділікті арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, кешенде қанды жинау, өңдеу, сүйек пен өзге де қалдықтарды тиімді пайдалану арқылы қалдықсыз өндіріс жүйесі қалыптасқан. Бұл — халықаралық стандарттарға сай кәсіпорын екенін көрсетеді. Ет өнімдері ішкі нарықпен қатар, шетелге экспорттауға да бағытталған, бұл өз кезегінде өңірлік сауда-экономикалық байланыстарды нығайтуға жол ашады.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев ауыл шаруашылығындағы жалпы өнімінің көлемін 2 есеге ұлғайту жөнінде тапсырма берген болатын. Бұл бағытта Түркістан облысында ауқымды жұмыс жүруде. Өңірде жалпы өнім көлемінің өсімі 107,1 % құрап (216,9 млрд. теңге), республикада бірінші орынға шықты. Түркістан облысында Үкіметтің инвестициялық жобалардың тізімін жасақтау жөніндегі тапсырмасы бойынша жұмыстар жүріп жатыр. Облыс әкімінің қадағалауымен елге кіріп жатқан импорт тауарларына талдау жүргізіліп, импортты азайтып, экспортты ұлғайту жұмыстары жандана түсті. Аталған мәселе Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеровтің төрағалығымен өткен аппараттың апталық мәжілісінде талқыланды. Өңір басшысы өндіріс орындарын ашып, ауыл шаруашылығында терең өңдеуге басымдық беріп, отандық нарықты қамту керектігін айтты.

Ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс көлемі былтыр 847,9 мың гектар аумақты құраған. Ал жылыжайлар 131,6 гектарға салынып, жалпы көлемі — 1 246 гектарды құрады.

Жылыжайлардың негізгі бөлігі Сарыағаш, Келес, Ордабасы, Қазығұрт аудандарының үлесінде. Республикада жылыжайлардың 67 пайызы облыстың еншісінде. Тамшылатып суғару технологиясы — 21,9 мың гектарды, жаңбырлатып суғару технологиясы — 2,2 мың гектарды құрады. Агроөнеркәсіп кешенінде еңбек өнімділігін 2,5 есеге арттыру мақсатында «Бір алқаптан жылына 2-3 өнім алу» бағытында 2 мыңға жуық жоба жүзеге асырылып, 262,5 мың тонна өнім өндірілді.

Өңірде фермерлік шаруашылықтар мен кооперативтер арқылы ауыл тұрғындарына тұрақты табыс көзін қамтамасыз ету көзделіп отыр. Ауыл тұрғындарының шамамен 60 %-ы мал шаруашылығымен айналысады . Облыста 9 183 мал бордақылау алаңы жұмыс істейді. 2025 жылы Арыс қаласында 25 мың бас ІҚМ бордақылау кешені іске қосылатын болады. 2025–2026 жылдары Сайрам ауданында «1 500 басқа арналған ІҚМ сою және өңдеу» кешені мен “Мал сату биржасы” жобасы жүзеге асады.

– Жеңіл өнеркәсіп, ауыл шаруашылығында Түркістан облысының әлеуеті өте жоғары. Барлық саланы терең зерделеп, мүмкіндігімізге сай келетін бағыттар бойынша жобалар мен жоспарлар әзірлеңіздер. Дамытатын салаларды қаржыландыру бойынша нақты ұсыныстар қажет. Импортты азайтып, отандық нарықты қамтып қана қоймай, кейбір салалар бойынша экспортты ұлғайтуға да мүмкіндік бар. Жұмысты жандандыру керек, – деген Нұралхан Көшеров жауапты басқарма басшылары мен аудан, қала әкімдеріне тиісті тапсырмалар берді.

Түркістан облысының кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының басшысы Нұржігіт Мырзахметовтың айтуынша, импортты алмастыратын 6 сала, 31 өнім бойынша талдау жүргізілген. Аталған салаларда импортты алмастыратын 65 инвестициялық жоба бар. Оның ішінде, 28 инвестициялық жоба 2025 жылы, 26 инвестициялық жоба 2026 жылы және 11 инвестициялық жоба 2027 жылы іске асады деп жоспарланған. Инвестициялық жобалардың жалпы құны – 707 млрд. теңге. Жоба саны мен қаржы көлемі ұлғаяды.

Жобалардың бірқатар ірілеріне тоқталсақ, Түркістан облысының өндіріс орындары алдағы уақытта алюминий профильдерімен елімізді толық қамтымақ. Сонымен бірге жиһазбен де отандық нарықты қамтып, экспортты ұлғайтуға мүмкіндік бар. «Жасыл Суық Қазақстан» компаниясы толық қуатына енгенде өнеркәсіптік тоңазытқыштар құрылғылары импорты көлемін 48 пайызға төмендетсе, алдағы уақытта іске қосылатын зауыт арқылы елімізді сыртқы бейнебақылау камераларымен толық қамту көзделіп отыр. Кептірілген көкөніс шығару, жеміс-жидекті терең өңдеу, ауыл шаруашылығы техникаларын шығару, жылу құбырларын шығару және өзге де салалар бойынша импортты төмендету бойынша жобалар жүзеге асады. Сүтті терең өңдеу, ет экспортын арттыру бойынша жаңа кәсіпорындар ашылып, жобалар жүзеге асырылуда. Сонымен бірге алдағы уақытта құс шаруашылығын дамыту, көкөніс сақтау қоймаларының сыйымдылығын арттыру, ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеу бағытындағы жұмыстар күшейтілмек.

Ауыл шаруашылығы техникалар паркін 6,5 пайызға жаңалау жоспарланған. Бүгінгі күнге, 1 655 дана техника сатып алынып, жаңалау үлесі 6,5 пайызды құрап, жылдық жоспар орындалған. Агроөнеркәсіптік кешеннің негізгі капиталына 130 млрд. теңге инвестиция тартылып, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 1,5 есе (145,7 %), тамақ өндірісінің негізгі капиталына 22,7 млрд. теңге инвестиция тартылып, тиісті кезеңімен салыстырғанда 1,9 есе (186,9 %) артқан.

Мемлекет басшысының ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемін 2 есеге ұлғайту жөніндегі тапсырмасы аясында, жыл басында 16 даму көрсеткіштері бекітіліп, ай сайын тұрақты рейтингтік бағалау жұмыстары жүргізілуде.