Киік – қазақ үшін киелі жануар

Мемлекет басшысы экономиканың нақты секторын қолдау жөнінде де сөз қозғады. Инвестициялық капитал үшін жаһандық күрес болып жатқанына куә болып отырмыз. Ресей нарығындағы 1 400 шетелдік ірі компанияның тең жартысы жұмысын тоқтатты немесе мүлдем кетті. Осы орайда Президент Үкіметке Қазақстанға әкелуге қолайлы жағдай жасау керек деп тапсырды. Бұл орта және жоғары бөліністегі тауарлардың өндірісін арттыруымызға мүмкіндік береді.

Мен Үкіметке қайта өңдеу өнеркәсібіндегі инвестициялық жобалардың пулын әзірлеп, оларды әлеуетті инвесторлармен бірге пысықтауды тапсырған болатынмын. Бұл жұмыс әлі күнге дейін талқылау мен кездесу режімінде қалып отыр. Нақты нәтижелер әзірге аз, мақтанарлық көрсеткіш жоқ. Шындап келгенде жаңа жобалар жоқ.

Тағы қайталап айтамын, бәрінен бұрын жобалар өңірлерде де, жергілікті орындарда да іске асырылады. Сондықтан оған инвестиция тартып, түпкілікті нәтижеге жету жөніндегі есеп министрлер секілді әкімдерден де сұралады, деді Қ.Тоқаев.

Мемлекет басшысы жер қойнауын игеруге салынатын инвестицияларды ынталандыру жоспарымен бөлісті. Елдегі геология саласындағы жұмыстардың тиімділігі мен ашықтығын қамтамасыз ету – маңызды міндет. Осыған байланысты жеке министрлік құрылғанына екпін берді. Бірақ ашықтықтың болмауы, шешімдерді кулуарда қабылдау бүгінге дейін саланың дамуын тежеп отыр. Геологиялық ақпаратқа қолы жеткен адамдар байып жатқан көрінеді.

Ресурсқа бай телімдерді таңдаулылар мен пысықайларға заңсыз үлестірілуіне жол беруге болмайды, деп қадап айтты Президент. Бұл туралы бірнеше рет ескертілген. Үкімет бірнеше жылдан бері минералдық ресурстардың цифрландырылған ашық геологиялық мәліметі бар банкін құруға уәде беріп келеді. Тиісті қаражат бөлінді де. Бірақ осы бір маңызды тапсырма әлі күнге дейін орындалмай отыр және түрлі сылтаулармен созбалаңға салынып кетті. Жұмсартып айтқанда, мәселе кәсібиліктің төмендігінде жатыр. Қатты айтсақ, қасақана саботаж деуге болады. Екеуінің де салдары орындаушылар үшін оңай болмайтынын ескертемін. Бұл ең алдымен салалық министрге қатысты. Сондай-ақ басқа  ведомстволар да жауапты.

Салалық министрлікке қатысты айтсақ, министрге сөгіс жариялаймын. Біріншіден, сөгіс жоғарыда айтқан кемшіліктер үшін беріліп отыр. Сондай-ақ киіктердің тағдыры туралы түсініксіз әуре-сарсаң мен пікірталас қалыптастырғаны үшін сөгіс жарияланады. Мұның бәрін қоғамдық талқылаудың осыншалық деңгейіне шығарудың қажеті не? Бұл мәселеге ұлтымыздың менталитетін ескере отырып, кәсіби тұрғыда келу керек. Шынында, киік қазақ халқы үшін киелі жануар саналады. Табиғи ландшафтан 80 мың бас киікті жою, яғни өлтіру туралы ұсыныс енгізіліп отыр. Бірақ басқа да тәсілдер бар секілді. Мамандармен ақылдасыңыздар. Бұл ең соңынан жүгінетін шара ғой. Мен мұны қолдануымыз мүмкін екенін жоққа шығармаймын. Бірақ мұның ақырғы шара екенін қайталап айтамын. Мәселеге кәсіби тұрғыда қарау керек.

Жоғарыда айтылған мәселеге оралсақ. Үкімет Ұлттық деректер банкін құру жұмысын созбалаңға салу себебін баяндауға тиіс. Цифрландыру ісі баяу жүріп жатыр. Менің ойымша, қанағаттанарлық емес. Есеп комитетінің сынына ұшыраған «Зерде» ұлттық холдингінің жұмысын жақсартуды тапсырған едім. Цифрландыру жұмысының кураторы ретінде Премьер-Министр осы мәселеге баса мән бергені жөн. Министрге ескерту жасаймын. Сіздің жұмысыңызға көңілім толмайды. Премьер-Министрді ұятқа қалдырып отырсыз.

Жер қойнауын пайдалану саласында да тиімсіз саясат сақталып отыр. Менің тапсырмам бойынша қолданылмай жатқан кен орындарын ауқымды тексеру жүргізіліп жатыр, келешекте оларды адал инвесторларға беру көзделген. Бірақ нәтижесі көңіл көншітпейді. Сондай-ақ пайдалы қазбаларды заңсыз игерудің, мерзімі өткен келісімшарттардың көптеген деректерді де бар.